Depresja u dzieci i młodzieży
Powszechnie, bowiem wzbraniamy się przed uznaniem, że depresja jest chorobą. Trzeba jednak pamiętać, że może ona zaciążyć na przyszłości chorego w sposób być może definitywny i może wywołać cierpienie większe niż śmierć.Bycie smutnym nie oznacza przeżywania depresji, ale człowiek w depresji czuje się głęboko smutny. Taki smutek nie mieści się w normie ludzkich doświadczeń. Smutek ten nie jest proporcjonalny do wywołujących go bodźców, trwa dłużej, a jego reperkusje są głębsze we wszystkich aspektach ludzkiej osoby, jej pracy i relacji społecznych. Jest to smutek patologiczny, jeden z najbardziej oczywistych symptomów prawdziwej depresji. Ma on cechy bardzo precyzyjne: jest to poczucie niemocy i wewnętrznego przepełnienia męką. Jest tak intensywny, że wywołuje uczucie absolutnej bezradności. Człowiek chory na depresję czuje się winny za swoją sytuację, krytykuje siebie i gardzi sobą.. Człowiek depresyjny ujawnia lęk, zmęczenie, zniechęcenie i niezdolny jest do stawiania czoła najmniejszym trudnościom. Ta niemoc sprawia mu cierpienie i skłania go do przyznania, że nawet jego możliwości intelektualne uległy zmniejszeniu.
Symptomy
Najczęstszymi symptomami depresji są zaburzenia uczuciowości i myślenia, zaburzenia zachowania i negatywne konsekwencje w kontaktach emocjonalnych i społecznych.
• Pośród zaburzeń uczuciowości najważniejszy jest patologiczny smutek; tzn. uczucie smutku o wiele bardziej głębokie i trwałe niż normalnie.
• Lęk jest kolejnym wyróżniającym się zaburzeniem uczuciowym depresji. Człowiek chory żyje w ciągłym stanie zmartwienia i niepokoju, który zwykł mu towarzyszyć, zwiększony jeszcze przez autodestrukcyjne poczucie winy.
• Drażliwość i izolacja, tokolejne charakterystyczne cechy osoby chorej na depresję. Człowiek taki ma coraz większe trudności z doprowadzeniem do końca normalnej relacji społecznej, a jego zmiany humoru mogą być czasami nieprzewidywalne i przeradzające się w agresję. Te i inne zaburzenia w zachowaniu zmierzają do wyizolowania i braku komunikacji. Pojawia się również utrata perspektywy przyszłości, utrata zaufania do samego siebie, brak zainteresowania dla otaczających człowieka spraw.
• Wśród zaburzeń myślenia wyróżnia się zmniejszenie zdolności do koncentracji i chęci rozwiązywania jakiegokolwiek problemu. Chory „ wyłącza się” ze wszystkiego, co wokół niego się dzieje i pogrąża się w wewnętrznym świecie, do którego z trudem dopuszcza towarzyszące mu osoby.
• Wśród zaburzeń somatycznych występuje bezsenność, brak apetytu zaburzenia trawienne, bóle i zawroty głowy, a u dzieci i młodzieży, moczenie nocne.
Do symptomów, które bardziej precyzyjnie opisują depresję dziecięcą należą:
• melancholijny nastrój - przejawy smutku, samotności, nieszczęścia i pesymizmu, zły humor, dziecko łatwo się złości, łatwo płacze, trudno je pocieszyć;
• idee autodeprecjacyjne - uczucia bezużyteczności, niewydolności, brzydoty, poczucie winy, pragnienie śmierci, pokusa samobójstwa;
• zachowania agresywne - trudności w relacjach interpersonalnych, kłótliwość, wrogość, mały szacunek dla autorytetu;
• zaburzenia snu - niespokojny sen, chwile bezsenności, trudności z przebudzeniem i porannym wstawaniem;
• pogorszenie wyników szkolnych - stałe żale ze strony nauczycieli, słaba koncentracja, słaba pamięć, mniejsze przykładanie się do zajęć klasowych, utrata zwyczajnego zainteresowania dla zajęć szkolnych;
• zmniejszona socjalizacja - izolacja, mniejsze uczestnictwo w życiu grupy, wycofywanie się ze społeczności;
• dolegliwości somatyczne - bóle głowy, bóle brzuszne, mięśniowe i inne dolegliwość i niepokoje o zdrowie, zaburzenia apetytu i/ lub zmiany dotychczasowej wagi;
• utrata zwyczajnej energii - utrata zainteresowania sportem i rozrywką; zmniejszenie energii z powodu wysRozpoznanie depresji - Szczególne zadanie i odpowiedzialność w zakresie rozpoznawania depresji spoczywa na szkole. Uczeń spędza tu większość czasu, realizuje się w powierzanych mu zadaniach, uczestniczy w różnorodnych interakcjach. To wychowawca, nauczyciel, pedagog powinni być wyczuleni na nastroje podopiecznych, ich zachowanie oraz nietypowe reakcje w określonych sytuacjach.
Depresja wśród dzieci i młodzieży nie jest mitem. Jest coraz częstszym problemem rzucającym cień na beztroski obraz dzieciństwa, powodującym, że dziecko doznaje realnego cierpienia, a jego rodzice szukają pomocy wśród specjalistów z różnych dziedzin.
Dane statystyczne są alarmujące!
Szacuje się bowiem, że aż 40% uczniów doświadcza poczucia braku sensu swojego życia, 30% zgłasza myśli samobójcze, a u 10-13% na podstawie prezentowanych objawów można rozpoznać depresję Specjaliści zajmujący się tematyką depresji u dzieci zwracają uwagę na nasilenie problemu w ostatnich latach, który jednocześnie zaczyna obejmować coraz młodsze grupy wiekowe (także przedszkolne). Najważniejszymi obszarami strategii przeciwdziałania temu zjawisku są: eliminacja czynników ryzyka (np. sieroctwa, przemocy w szkołach i domu, emocjonalnych braków itd.), szybkie rozpoznawanie pierwszych symptomów, szukanie odpowiedniej pomocy i wreszcie leczenie we współpracy ze specjalistą..
Dzieci podobnie jak dorośli mają prawo doświadczać różnych stanów emocjonalnych. W obliczu: niepowodzeń w szkole, choroby rodzica, zmiany dotychczasowej sytuacji życiowej (np. przeprowadzka do innego miasta, przejście z przedszkola do szkoły podstawowej, narodziny rodzeństwa itd.) mogą odczuwać smutek, przygnębienie lub rozdrażnienie. Jest to zupełnie normalne, ponieważ muszą się zmierzyć z zupełnie nową, często niezrozumiałą dla siebie rzeczywistością. Natomiast jeśli wspomniane wyżej reakcje utrzymują się w czasie lub nasilą, powodując znaczne ograniczenie aktywności dziecka (dziecko nie chce się bawić, nie ma ochoty na spotkanie z rówieśnikami, izoluje się od rodziców bądź wręcz przeciwnie trudno go od nich odseparować), a u rodziców budzą niepokój, warto zastanowić się czy „pociecha” nie boryka się z depresją. Trzeba pomyśleć o niej także wtedy gdy przy braku obiektywnej przesłanki (życie dziecka wydaje się ustabilizowane, rodzice zapewniają mu komfortowe warunki rozwoju) uczeń prezentuje się jak zaniedbywany, zgłasza dolegliwości, jest niespokojny.
25.02.2021